การศึกษาการถ่ายทอดความรู้ วงมโหรีอีสาน บ้านนายเผย ศรีสวาท จังหวัดสุรินทร์

Abstract

การวิจัยครัง้นีเ้ป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ข้อมูลต่างๆ ที่ได้รวมรวบมาทงั้หมดได้จากการเก็บ ข้อมูลโดยการลงพืน้ที่ภาคสนาม แล้วน ามาท าการศกึษาวิเคราะห์และเรียบเรียงความส าคญั โดย มีวัตถุประสงค์ดงันี ้๑. ศึกษาความเป็นมาและบริบทที่เกี่ยวข้องวงมโหรีอีสาน บ้านนายเผย ศรี สวาท ๒. ศึกษาประวัติชีวิตนายเผย ศรีสวาท และ ๓. ศึกษาการถ่ายทอดความรู้วงมโหรีอีสาน บ้านนายเผย ศรีสวาท ผลการวิจัยพบว่า วงมโหรีอีสานเป็นวงดนตรีที่เกิดจากการประสมวงของเครื่องดนตรี พืน้บ้านหลายชนิด เครื่องดนตรีหลกัได้แก่ปี่สไล ตรัว กลองสองหน้า และกลองกันตรึม โดยมีฉิ่ง ฉาบ และกรับไม้เป็นเครื่องประกอบจังหวะ วงมโหรีอีสาน บ้านระไซร์ ต าบลเฉนียง อ าเภอเมือง จังหวดัสุรินทร์ เกิดจากการรวมตัวของศิลปินพืน้บ้านในชุมชนและเขตพืน้ที่ใกล้เคียง โดยผู้ที่มี ความรู้ความสามารถด้านวงมโหรีอีสาน คือ นายเผย ศรีสวาท อายุ ๘๓ ปี ศิลปินอาวุโสพืน้บ้าน อีสานใต้เป็นผ้ถู่ายทอดความรู้ บทเพลงที่ใช้บรรเลงสามารถแบง่ออกได้เป็น ๓ ประเภท ได้แก่ เพลงครู เพลงแห ่และเพลง ส าหรับบรรเลงทวั่ไป ส าหรับการไหว้ครูสามารถแบง่ออกได้ ๓ ลกัษณะ คือ การไหว้ครูก่อนเริ่มต้น เรียนดนตรี การไหว้ครูก่อนการบรรเลง และการไหว้ครูเมื่อนกัดนตรีผิดครู การถ่ายทอดความรู้วงมโหรีอีสาน บ้านนายเผย ศรีสวาท มีการถ่ายทอดทงั้บคุคลภายใน ครอบครัว เครือญาติ และบุคคลภายนอก โดยผ้มูีอาวุโสและมีความรู้ความสามารถด้านวงมโหรี อีสาน ได้แก่ นายเผย ศรีสวาท ทงั้นีจ้ะยึดแนวทางและระเบียบแบบแผนที่โบราณจารย์ได้ก าหนด ไว้อย่างเคร่งครัด วิธีการถ่ายทอดจะเป็นวิธีการแบบมขุปาฐะ คือการถ่ายทอดด้วยระบบความทรง จ าแบบปากตอ่ปาก ไร้ลายลกัษณ์ โดยครูผ้สูอนจะปฏิบตัใิห้ศิษย์ดเูป็นแบบอย่างก่อน เพื่อให้ศิษย์ สงัเกตวิธีการและจดจ าท่วงท านอง จากนนั้ศิษย์จึงปฏิบตัิตาม และฝึกซ้อมจนกระทั่งเกิดความ ช านาญ