การจัดการความรู้ข้าวพื้นเมืองเพื่อพัฒนาเป็นหลักสูตรท้องถิ่นของสถานศึกษา ในพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

การวิจัยเรื่อง “การจัดการความรู้ข้าวพื้นเมืองเพื่อพัฒนาเป็นหลักสูตรท้องถิ่นของสถานศึกษา ในพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) จัดการความรู้เกี่ยวกับการผลิตพันธุ์ข้าวพื้นเมืองในจังหวัดบุรีรัมย์ (2) พัฒนาหลักสูตรข้าวพื้นเมืองในสถานศึกษาของจังหวัดบุรีรัมย์ การเก็บรวบรวมข้อมูลในครั้งนี้ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกเป็นรายบุคคล การประชุมกลุ่ม และลงสำรวจพื้นที่จริง (Field Survey) ในแปลงนาของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวพื้นเมือง บ้านลิ่มทอง ตำบลหนองโบสถ์ อำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ ผลการวิจัยได้ทราบข้อมูลการปลูกข้าวพื้นเมืองของบ้านลิ่มทองที่ยังคงปลูกอยู่ ได้แก่ ข้าวจิ๊บ ข้าวมะลิแดง ไรซ์เบอร์รี่ หอมนิล และเหลืองปลาซิว ซึ่งข้าวแต่ละชนิดมีลักษณะสัณฐานวิทยาที่แตกต่างกัน และได้ความรู้การปลูกข้าวที่มีการเตรียมเมล็ดที่สมบูรณ์ การเตรียมดิน การกำจัดวัชพืช การบำรุงต้นข้าว และการบริหารจัดการน้ำเข้าแปลงนา เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ปฏิบัติต่อกันมา จึงนำมาพัฒนาเป็นหลักสูตรท้องถิ่นเรื่อง การปลูกข้าวพื้นเมือง มี 8 หน่วยการเรียนรู้ คือ หน่วยที่ 1 ความสำคัญของข้าว หน่วยที่ 2 รู้จักต้นข้าว หน่วยที่ 3 การจำแนกประเภทและชนิดข้าวพื้นเมือง หน่วยที่ 4 วิธีทำนา หน่วยที่ 5 การจัดการเพื่อป้องกันศัตรูและวัชพืชในนาข้าว หน่วยที่ 6 การปลูกข้าวพื้นเมืองให้ได้ผลผลิตสูง หน่วยที่ 7 การแปรรูปข้าวพื้นเมือง และหน่วยที่ 8 พิธีกรรมเกี่ยวกับข้าว

คำสำคัญ : การจัดการความรู้ ข้าวพื้นเมือง หลักสูตรท้องถิ่น